ساختار کلان تشکیلاتی جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی
«به دنبال ارائه یک الگوی حلقه میانی هستیم و منظور از کار تشکیلاتی در قالب حلقه میانی جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی، مجموعه فعالیت‌های جمعیی سازمان‌یافته در چارچوب ساختار تعریف شده، برای هدایت و سامان‌دهی نیروها و اقشار مردم به سوی آرمان‌های انقلاب اسلامی با محوریت بیانیه گام دوم و مبتنی بر هدف‌محوری، نظم و تقسیم کار، تربیت نیروی مؤمن و کارآمد، همکاری و پاسخگویی، و پیوند مستمر با مسائل واقعی جامعه با پرهیز از آفت‌های حزبی و کسب قدرت به هر قیمتی است.»
جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی ساختاری خودجوش مردمی و دلی و به عنوان حلقه میانی است نه مجموعه‌ای حزبی که توضیحات خوبی در بخش در باره ما https://prsiran.ir/about داده شده است و در تکمیل این بخش لازم است خوانده شود تا درک درستی از ساختار تشکیلاتی حلقه میانی جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی اتفاق بی‌افتد.
جبهه مردمی گام دوم انقلاب ساختاری خودجوش مردمی و در قالب حلقه میانی است و با توجه به اهداف تعریف شده خود در جهت تحقق بیانیه گام دوم و در طول چهل ساله دوم انقلاب فعالیت میکند لذا بطور داوطلبانه نه رابطه حقوقی و اداری خود را ملزم به تبعیت از مرجع کارشناسی بیانیه گام دوم در اندیشگاه گام دوم میداند و همچنین مشروعیت خود را منوط به حرکت به سمت تحقق اهداف بیانیه تعریف کرده است و برای پیش برد این اهداف نیازمند به تقسیم کار و تشکیلات است.
با این دیدگاه است که ساختار جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی در سه حوزه‌ی اصلی زیر تعریف می‌شود که هر حوزه دارای مأموریت، ترکیب و اختیارات کاملاً تعریف‌شده است تا تقسیم کار درستی انجام شود و از تداخل وظایف نیز جلوگیری گردد:
حوزه‌ی راهبری و سیاستگذاری: (شورای راهبردی)
حوزه‌ی اجرایی: (دبیرکل و شبکه‌های استانی و عملیاتی)
حوزه‌ی پشتیبانی و نظارت: (بانی خیر (بنیانگذار) و دفاتر نظارتی مستقل)
۱. حوزه راهبری و سیاستگذاری: مرجع بالادستی: شورای راهبردی جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی
تعریف: شورای راهبردی عالی‌ترین مرجع تصمیم‌سازی، تعیین سیاست‌ها، تصویب برنامه‌های کلان و نظارت عالیه بر روندها و عملکرد ساختار در راستای تحقق آرمان‌های بیانیه گام دوم است. مصوبات این شورا برای همه‌ی ارکان جبهه لازم‌الاجراست و فاقد هرگونه وظیفه اجرایی مستقیم است.
ترکیب و جایگاه: شورا ارکان اصلی سیاستگذاری جبهه است و نقش آن حفظ مسیر اصلی انقلاب و اهداف مردمی است.
تعداد اعضا: شورا از ۹ عضو اصلی تشکیل می‌شود که ترکیب آنها باید به گونه‌ای باشد که پوشش دهنده اهداف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردم بنیاد باشد.
دبیر شورا: دبیر شورا با رأی اکثریت اعضای شورا و تأیید نهایی بانی خیر (بنیانگذار) منصوب می‌گردد. دبیر شورا مسئول اداره جلسات و تنظیم دستور کار است و در عین حال دبیرخانه شورا را هدایت میکند.
ریاست شورا (دوره گذار): در مرحله‌ی تأسیس و پیش از تکمیل ظرفیت ۹ نفره، ریاست شورا به‌طور موقت با بانی خیر (بنیانگذار) جبهه مردمی گام دوم خواهد بود. پس از تثبیت کامل اعضا، ریاست به‌صورت شورایی و با انتخاب داخلی اعضا صورت می‌پذیرد.
دبیرخانه شورا: شورا دارای دبیرخانه‌ی رسمی و کوچک است که وظیفه‌ی ثبت دقیق مصوبات، مستندسازی تصمیمات و نظارت بر روند ابلاغ و اجرای آنها توسط دبیرکل را برعهده دارد.
اختیارات و وظایف شورای راهبردی:
سیاستگذاری کلان: تصویب سیاست‌های کلان، راهبردها و نقشه‌ی پنج‌ساله‌ی عملیاتی جبهه متناسب با بیانیه گام دوم.
نظارت کلان: تعیین صلاحیت، اعطای حکم و نظارت مستمر بر عملکرد دبیرکل و معاونان و دبیران استان‌های پیشنهادشده توسط ایشان.
چارچوب‌بندی: تصویب آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌های ساختاری و ساختار سازمانی تفصیلی که دبیرکل موظف به اجرای آن‌هاست.
تأیید انتصابات عالی: تأیید نهایی انتصابات مدیران (معاونین دبیرکل) که از سوی دبیرکل پیشنهاد می‌گردد.
پایش عملکرد: مطالبه‌ی گزارش‌های ادواری (فصلی و سالانه) عملکرد اجرایی، مالی و میدانی از دبیرکل و استانها از طریق دبیرخانه شورا.
تشکیل کمیسیون‌های تخصصی: تشکیل کمیسیون‌های فکری، راهبردی و مشارکت‌ها (مانند کمیسیون اقتصاد مقاومتی، فرهنگ، و تعلیم و تربیت و ....) برای پشتیبانی فکری و کارشناسی مصوبات شورا.
مرزها و شفاف‌سازی حوزه راهبری:
عدم مداخله اجرایی: شورا مطلقاً حق مداخله مستقیم در جزئیات اجرایی روزمره، انتصابات در سطوح پایین‌تر از معاونین، یا مدیریت میدانی پروژه‌ها را ندارد و صرفاً مصوبات و سیاست‌ها را ابلاغ و فرایندها را پایش و گزارش میکند.
مکانیسم گزارش‌گیری: شورا صرفاً از طریق دبیرخانه و کمیسیون بازرسی مصوب خود، گزارش‌ها و مستندات مورد نیاز را دریافت و بررسی و به خیر بانی (بنیانگذار) گزارش می‌نماید.
۲. حوزه اجرایی:
مرجع اجرایی: دبیرکل جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی
تعریف: دبیرکل بالاترین مقام اجرایی جبهه است و مسئولیت مستقیم پیاده‌سازی سیاست‌ها، مدیریت منابع انسانی و مالی، و هماهنگی کلیه فعالیت‌های میدانی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در سطح کشور را برعهده دارد.
انتصاب و مسئولیت‌پذیری:
انتصاب: دبیرکل توسط شورای راهبردی انتخاب می‌شود و حکم نهایی خود را از سوی بانی خیر دریافت می‌دارد (تأیید هویت و تعهد).
دوره گذار: تا پیش از تشکیل رسمی شورای راهبردی ۹ نفره، انتصاب موقت دبیرکل به‌صورت مستقیم توسط بانی خیر (بنیانگذار) انجام می‌گیرد تا ساختار اجرایی شکل گیرد.
پاسخگویی: دبیرکل مستقیماً به شورای راهبردی پاسخگو است.
اختیارات و وظایف دبیرکل:
اجرای مصوبات: اجرای دقیق و به‌موقع مصوبات شورای راهبردی، تدوین برنامه‌های اجرایی سالانه و تخصیص بودجه‌ی عملیاتی بر اساس چارچوب‌های مصوب.
هدایت عملیاتی: مدیریت اجرایی کلیه مجموعه‌های زیرمجموعه، از جمله حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، شبکه‌های استانی، شهرستانی، محلی، روستا و سازمان‌های مرتبط تعریف‌شده توسط شورا.
مدیریت منابع انسانی: پیشنهاد انتصابات معاونان ارشد، مدیران کل و دبیران استانی به شورای راهبردی جهت کسب تأیید و تصویب نهایی.
شبکه‌ی استانی: دبیرکل هدایت و نظارت بر عملکرد استانها بر مبنای آیین‌نامه‌ی مصوب نظام ارزیابی عملکرد استانها که توسط شورا تأیید شده است را بر عهده دارد.
معاونان: دبیرکل دارای پنج معاونت است.
۱. معاون اجرایی. https://prsiran.ir/page/executive-deputy
2. معاونت اداری و مالی. https://prsiran.ir/page/Administrative-financial
3. معاون آموزشی/فرهنگی/علمی. https://prsiran.ir/requests/Amoozeshi_farhangi
4. معاون اجتماعی/مشارکت‌ها. https://prsiran.ir/page/People–Governance-Network
5. معاون اقتصادی/مردمی سازی اقتصاد. prsiran.ir/page/cooperative-economy
که هرکدام مطابق آیین‌نامه‌های اجرایی و پیشنهادات دبیرکل و تصویب شورای راهبردی و سیاستگذاری فعالیت دارند.
گزارش‌دهی دوره‌ای: ارائه‌ی گزارش‌های تفصیلی فصلی از فعالیت‌ها، وضعیت مالی و انطباق با اهداف به شورای راهبردی و ارسال نسخه‌ای برای اطلاع دفتر بازرسی بانی خیر (بنیانگذار) جبهه مردمی گام دوم انقلاب.
مدیریت: مدیریت فنی زیرساخت و امنیت داده‌ها بر عهده بانی خیر است تا اطمینان از محرمانگی و پایداری سیستم حاصل شود. با این حال، بهره‌برداری، تحلیل داده‌ها و استخراج شاخص‌های عملکردی با دبیرکل و تیم‌های تخصصی او خواهد بود.
تشکیل کارگروه‌ها: پیشنهاد تشکیل کارگروه‌ها و شوراهای موقت تخصصی (غیرراهبردی) متناسب با نیازهای عملیاتی و مأموریت‌های فوری، پس از کسب تأیید شورا.
شفاف‌سازی ساختاری حوزه اجرایی:
محدودیت اختیارات: دبیرکل صرفاً مجری سیاست‌هاست و حق تغییر در مفاد سیاست‌ها و مصوبات شورایی را ندارد، مگر آنکه درخواست رسمی اصلاح را با توجیه کارشناسی به شورا ارائه دهد و تأییدیه دریافت کند.
مسئولیت انضباطی: مسئولیت مستقیم انضباط اداری کلیه کارکنان و پیگیری قاطع مصوبات شورا در سطح کشور، استانها و کلیه زیر مجموعه اجرایی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به‌طور کامل با دبیرکل است.
مدیریت مرکزی: دبیرکل، مسؤول مستقیم دفتر مرکزی جبهه، خزانه‌داری (در چارچوب بودجه مصوب) و کنترل و نظارت کیفی بر پروژه‌های میدانی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در سراسر کشور محسوب می‌شود.
دبیران استانها:
در سطح استانها، مسئولیت راهبری، هماهنگی و اجرای سیاست‌های جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی بر عهده دبیر جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی استان است.
دبیر استان به‌عنوان عالی‌ترین مقام جبهه در سطح استانی، مأمور اجرای مصوبات و سیاست‌های ابلاغی از سوی دبیرکل و شورای راهبردی جبهه می‌باشد.
ارکان و معاونت‌های زیرمجموعه دبیر استان:
دبیر استان با هدف تحقق مأموریت‌های جبهه و سازماندهی فعالیت اقشار و گروه‌های مردمی، دارای پنج معاونت است:
معاونت اجرایی
معاونت اداری و مالی.
معاونت اجتماعی و مشارکت‌ها
معاونت اقتصادی و مردمی‌سازی اقتصاد
جایگاه و شرح وظایف دبیر استان:
۳. حوزه پشتیبانی و نظارت (نقش بانی خیر)
مرجع نظارتی و پشتیبان: بانی خیر (بنیانگذار جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی)
تعریف: بانی خیر، طراح فکری و پایه‌گذار جبهه است. نقش او ماهیتی پشتیبانی و نظارتی دارد تا از نیت خیر بنا گذاشته شده فاصله نگیرد. او وظیفه دارد از صیانت نیت خیرخواهانه، مردمی بودن، و عدم انحراف جبهه از اصول اولیه بنیان‌گذاری در جهت تحقق اهداف بیانیه گام دوم اطمینان منحرف نشود، بدون آنکه در امور اجرایی روزمره دخالت کند.
جایگاه و حدود اختیارات: وظایف بانی خیر پس از تثبیت ساختار سازمانی، به نقش یک ناظر عالی و حامی معنوی و پشتیبانی تنزل می‌یابد.
دوران تأسیس: در مرحله‌ی تأسیس، بانی خیر ریاست موقت شورای راهبردی و همچنین ریاست شوراهای اولیه زیر مجموعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به‌عهده دارد تا ساختارها مستقر شوند.
پس از تثبیت ساختار: پس از تکمیل ظرفیت شورا و انتصاب دبیرکل، وظایف اجرایی و ریاست شورا به ارکان مربوطه واگذار می‌شود.
ورود اجرایی (محدود): بانی خیر صرفاً در موارد زیر مجاز به ورود اجرایی است:
گزارش مستند تخلفات یا انحرافات اساسی در مسیر راهبردی توسط شورای راهبردی و یا مراکز و نهادها و گزارشات مردمی.
نقض جدی تعهدات خیرخواهانه و مردمی: این ورود تنها با اعلام رسمی و تأیید هیأت بازرسی مشترک (موضوع بخش ۴) ممکن خواهد بود.
نظارت از طریق دفتر: نظارت عملیاتی بانی خیر از طریق دفتر بازرسی مستقل مستقر در ساختار جبهه و سامانه ملی گزارش‌دهی صورت می‌گیرد.
حوزه‌های مأموریتی پس از تثبیت: تعیین و هدایت مشاوران عالی و نمایندگان افتخاری که وظایف تخصصی مشورتی دارند.
هدایت امور زیرساختی مانند فناوری اطلاعات، توسعه داده‌ها و شبکه قدرت نرم (زیرساخت‌های فنی).
نظارت عالی بر سلامت، شفافیت فرآیندها و اصالت مردمی بودن فعالیت‌ها.
ارائه‌ی گزارش سالیانه‌ی خیرخواهانه به شورا و افکار عمومی در خصوص عملکرد کلی جبهه.
اصول خیرخواهانه و شفافیت بانی خیر:
عدم انتفاع: بانی خیر موظف است تعهد محضری مبنی بر عدم کسب هرگونه منفعت شخصی، جناحی حزبی ناشی از فعالیت‌های جبهه را ارائه دهد.
تعهد محضری: موظف به حفظ تعهد محضری بر خیرخواهانه و مردمی بودن فعالیت‌ها به‌عنوان خط قرمز مجموعه است.
مبانی عملیاتی: کلیه‌ی توصیه‌ها و حمایت‌های او بر مبنای تحقق عملی بیانیه‌ی گام دوم، و با محوریت مردمی‌سازی، خودجوشی و غیردولتی بودن است.
۴. نهادهای تکمیلی برای رفع تداخل وظایف و تضمین انسجام
برای اطمینان از عدم بروز تعارض منافع و تداخل وظایف میان سه رکن اصلی (شورا، دبیرکل، بانی خیر)، سه نهاد پشتیبان تعریف شده است:
الف. هیأت داوری و حل اختلاف (مرجع قضایی داخلی)
ترکیب: متشکل از سه نفر: یک نماینده معرفی‌شده از سوی شورای راهبردی، یک نماینده رسمی از سوی بانی خیر، و یک کارشناس حقوقی مستقل که صلاحیت او باید به تأیید هر دو طرف برسد.
مأموریت: داوری نهایی در اختلافات ساختاری، تفسیر آیین‌نامه‌ها و حل تعارضات احتمالی که توسط دبیرکل، شورا یا بانی خیر ایجاد می‌شود. تصمیمات این هیأت در چارچوب اختیارات قانونی، برای همه الزام‌آور است.
ب. دفتر بازرسی مشترک (واحد پایش عملکرد)
تشکیل: این دفتر مستقیماً زیر نظر بانی خیر فعالیت میکند، اما برای تضمین بی‌طرفی، شامل نماینده‌ای رسمی از شورا و نماینده‌ی دبیرکل برای دسترسی به اطلاعات اجرایی است.
مأموریت: ارزیابی عملکرد مستمر شبکه‌های استانی، بررسی صحت ادعاهای مالی و بودجه‌ای دبیرکل، و اطمینان از انطباق کامل عملکرد اجرایی با مصوبات شورایی. گزارش تخلفات یا انحرافات به شورای راهبردی (برای اقدام تنبیهی) و بانی خیر (برای اطلاع و ارزیابی نیت) ارسال می‌شود.
ج. سامانه ملی قدرت نرم و گزارش‌دهی دیجیتال
هدف: ایجاد یک بستر دیجیتال واحد برای هرگونه عملیاتی مختلف در ساختار مجموعه، و سه ارکان شورا، دبیر کل و بانی خیر، ثبت، انتشار و شفاف سازی امور، مستندسازی و گزارش‌دهی رسمی.
داده‌های ثبت‌شده: شامل متن کامل تصمیمات شورایی، ابلاغیه‌های اجرایی دبیرکل، گزارش‌های عملکرد فصلی و گزارش‌های نظارتی دفتر بازرسی و هرگونه عملیات بخشهای مختلف ارکان شورا، اجرا و بانی خیر جبهه
آیین‌نامه‌های اجرایی چارچوب کلی و دائمی اجرای یک سیاست یا نظام کاری را مشخص میکند؛ یعنی نظام‌نامه عمل تشکیلات است و ستون فهم، انسجام و اجرا در هر ساختار تشکیلاتی‌اند. این اسناد، مفاهیم کلی و مجردِ ساختار را به چارچوب‌های عملی و قابل اجرا و خروجی محور تبدیل می‌کنند و مرز مسئولیت‌ها، روابط داخلی و مسیر تصمیم‌گیری را شفاف می‌سازند. بدون آیین‌نامه، هیچ تشکیلاتی با بهترین طراحی سازمانی نمی‌تواند به کارکرد مطلوب برسد، زیرا فهم مشترک از چه کسی، چه کاری، چگونه و در چه زمان شکل نمی‌گیرد.
در حقیقت، آیین‌نامه‌ها نقش تنظیم‌کننده روابط درونی و جهت‌دهنده خروجی عملکردی ساختار را ایفا می‌کنند؛ آنها زبان مشترک بین سیاست‌گذار، مجری و پشتیبان بوده و تضمین می‌نمایند که همه اجزاء در یک هماهنگی واحد حرکت کنند و قدرت ساختار به نتیجه تبدیل شود، نه به تعدد رفتارهای بدون ارتباط تعریف شده.
بر همین اساس آئین نامه اجرایی بخشهای مختلف ساختار تشکیلاتی جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی متضمن اتصال سیاستگذاری، اجرا ، نظارت و پشتیبانی‌اند و ساختار را قابل درک دقیقتر و از برداشتهای شخصی و ناقص جلوگیری و بخشهای ساختار را به‌صورت سیستمی به هم متصل میکند تا خروجی ساختار متناسب اهداف تحقق یابد.
جبهه مردمی گام دوم انقلاب اسلامی دارای 17 آئین نامه دائمی است تا ساختار تشکیلاتی طراحی شده به یک نظام عملیاتی منظم و خوداصلاح‌گر تبدیل گردد.
فهرست آیین‌نامه‌ها:
۱. آیین‌نامه تشکیل و اداره جلسات شورای راهبردی که نحوه تشکیل جلسات، دعوت اعضاء، تصویب مصوبات و ثبت رسمی تصمیمات شورای راهبردی را تعیین می کند.
۲. آیین‌نامه ارتباط شورای راهبردی با دبیرکل و معاونت‌ها که مسیر ارسال مصوبه از شورا به اجرا و دریافت بازخورد از دبیرکل را مشخص می‌سازد.
۳. آیین‌نامه تدوین، بازنگری و تصویب سیاست‌های کلان تشکیلات که چگونگی تنظیم راهبردها، بازبینی دوره‌ای و تصویب سیاست‌های پایه در شورای راهبردی را تعیین میکند.
۴. آیین‌نامه اختیارات، مسئولیت‌ها و تفویض دبیرکل و معاونت‌ها که حدود اختیار، وظایف اجرایی، و مسئولیت پاسخگویی مدیران مرکزی و استانی را روشن می‌نماید.
۵. آیین‌نامه مدیریت شورای دبیران استانها و ارتباط استان–مرکزکه شیوه هماهنگی و تبادل تصمیم میان دبیرخانه مرکزی، استانها و مناطق را مشخص میکند.
۶. آیین‌نامه جذب، آموزش و استمرار عضویت نیروهای تشکیلاتیکه اصول گزینش، آموزش تشکیلاتی و نحوه تثبیت عضویت نیروهای فعال را تعیین میکند.
۷. آیین‌نامه آموزش، مهارت‌افزایی و جانشین‌پروری تشکیلاتیکه سازوکار تربیت مدیران آینده و آموزش دوره‌ای نیروهای مسئول را تدوین میکند.
۸. آیین‌نامه نظام گزارش‌دهی و ارزیابی عملکرد معاونت‌ها و استانها که فرمت و زمان‌بندی گزارش‌های عملکرد و شاخص‌های ارزیابی را مشخص می‌سازد.
۹. آیین‌نامه هماهنگی میان معاونت‌ها و مدیریت پروژه‌های مشترک که قواعد تقسیم وظایف و هم‌افزایی در طرح‌ها و برنامه‌های میان‌حوزه‌ای را تعیین میکند.
۱۰. آیین‌نامه مدیریت مالی و پشتیبانی اجرایی جبهه که نحوه تامین و تخصیص بودجه، شفافیت هزینه‌ها و کنترل مالی در سطح مرکزی و استانی را تنظیم میکند.
۱۱. آیین‌نامه جایگاه و اختیارات بانی خیر (بنیانگذار) که نقش و وظایف حمایتی، حدود اختیارات و شیوه تعامل بانی‌خیر با ارکان جبهه را مشخص می‌سازد.
۱۲. آیین‌نامه ساختار، مأموریت و حدود عمل دفاتر نظارتی مرکزی و استانی که جایگاه حقوقی دفاتر نظارتی، شرح وظایف و شیوه فعالیت آنان را تعریف می‌نماید.
۱۳. آیین‌نامه نظام بازرسی، رسیدگی به تخلفات و اصلاح عملکرد که رویّه شناسایی تخلفات تشکیلاتی و روش اصلاحی و تذکاری متناسب را تبیین میکند.
۱۴. آیین‌نامه ارتباط دفاتر نظارتی با شورای راهبردی و دبیرکل که نظام گزارش‌دهی و سطح پاسخگویی دفاتر نظارتی را در نسبت با سایر ارکان تعیین میکند.
۱۵. آیین‌نامه نظام داده، مستندسازی و بانک اطلاعات تشکیلاتی که روش جمع‌آوری، طبقه‌بندی و نگهداری داده‌های سازمانی در سطح ملی و استانی را تعیین میکند.
۱۶. آیین‌نامه نظام ثبت و پیگیری مصوبات تشکیلاتی که شیوه ثبت، ابلاغ و نظارت بر اجرای تمامی مصوبات شورای راهبردی و دبیرکل را سامان‌دهی میکند.
۱۷. آیین‌نامه فرهنگ سازمانی، اخلاق تشکیلاتی و سبک تعامل جبهه‌ای که اصول رفتاری، انضباط در همکاری و روحیه جمع‌گرایی در جبهه را تبیین و نهادینه می‌سازد.